Φρουρός Λεμφαδένας στον Καρκίνο του Μαστού: Τι Είναι και Γιατί Είναι Σημαντικός
Ο φρουρός λεμφαδένας (sentinel lymph node) είναι ο πρώτος λεμφαδένας στη διαδρομή αποχέτευσης της λέμφου από τον μαστό, και κατά συνέπεια το πιο πιθανό σημείο για πρώιμη μετάσταση καρκινικών κυττάρων στον καρκίνο του μαστού. Εντοπίζεται συνήθως στη μασχάλη, αν και σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να αφορά και άλλες περιοχές.
Η αξιολόγηση του φρουρού λεμφαδένα έχει καθοριστική σημασία για τη σταδιοποίηση της νόσου, την αποφυγή περιττών επεμβάσεων και τον σχεδιασμό της κατάλληλης συμπληρωματικής θεραπείας.
Τι Είναι η Βιοψία Φρουρού Λεμφαδένα;
Η βιοψία φρουρού λεμφαδένα είναι μια στοχευμένη, ελάχιστα επεμβατική χειρουργική τεχνική με στόχο να διαπιστωθεί εάν υπάρχει μετάσταση στους λεμφαδένες. Εάν ο φρουρός λεμφαδένας είναι αρνητικός, τότε αποφεύγεται ο ευρύτερος λεμφαδενικός καθαρισμός της μασχάλης. Αν είναι θετικός, τότε ενδέχεται να απαιτηθεί περαιτέρω χειρουργική παρέμβαση ή ακτινοθεραπεία.
Πώς Διενεργείται η Βιοψία;
Πριν την επέμβαση, εγχέεται γύρω από τη θηλή ή τον όγκο:
- μια ραδιοϊσοτοπική ή παραμαγνητική ουσία,
- και μία μπλε χρωστική.
Αυτές βοηθούν τον χειρουργό να εντοπίσει τους φρουρούς λεμφαδένες με ειδικό ανιχνευτή. Ακολουθεί μια μικρή τομή στη μασχάλη, μέσω της οποίας αφαιρείται ο λεμφαδένας (ή οι λεμφαδένες), που αποστέλλεται για ταχεία βιοψία στο παθολογοανατομικό εργαστήριο.
Σε περίπτωση μαστεκτομής, ο λεμφαδένας αφαιρείται συνήθως από την ίδια τομή.
Τι Γίνεται Εάν Ο Φρουρός Λεμφαδένας Είναι Θετικός;
Παλιότερα, κάθε θετικός φρουρός λεμφαδένας οδηγούσε αυτόματα σε μασχαλιαίο λεμφαδενικό καθαρισμό. Σήμερα, όμως, βάσει κατευθυντήριων οδηγιών (ACOSOG Z0011, EORTC AMAROS), αυτό δεν είναι πάντα απαραίτητο.
Σε επιλεγμένες περιπτώσεις:
- μικρός όγκος,
- έως δύο θετικοί φρουροί λεμφαδένες,
- σχεδιασμένη ακτινοθεραπεία μαστού,
μπορεί να αποφευχθεί ο εκτενής καθαρισμός της μασχάλης, καθώς η ακτινοθεραπεία καλύπτει την περιοχή και μειώνει τον κίνδυνο τοπικής υποτροπής.
Υπάρχουν Επιπλοκές;
Η βιοψία φρουρού λεμφαδένα είναι γενικά ασφαλής. Πιθανές επιπλοκές περιλαμβάνουν:
- αιμάτωμα ή αιμορραγία,
- λοίμωξη ή φλεγμονή,
- αλλεργική αντίδραση στη μπλε χρωστική,
- και σε σπάνιες περιπτώσεις, λεμφοίδημα (πρήξιμο στο χέρι).
Σε κάθε περίπτωση, τα ποσοστά επιπλοκών είναι σημαντικά χαμηλότερα σε σύγκριση με τον πλήρη λεμφαδενικό καθαρισμό.
Συμπερασματικά
Η βιοψία φρουρού λεμφαδένα αποτελεί πλέον καθιερωμένη και ασφαλή πρακτική στην χειρουργική αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού, με τεράστια σημασία τόσο για την πρόγνωση όσο και για τη διατήρηση της ποιότητας ζωής της ασθενούς.
Στο breastaware.gr θα βρείτε επιστημονικά τεκμηριωμένη και προσιτά διατυπωμένη ενημέρωση για όλα τα θέματα που αφορούν την υγεία του μαστού. Ο στόχος μας είναι να ενισχύσουμε τη γνώση, την πρόληψη και την έγκαιρη διάγνωση — γιατί η ενημέρωση σώζει ζωές.
Βιβλιογραφία
- NCCN Clinical Practice Guidelines in Oncology: Breast Cancer. Version 4.2025.
- Giuliano AE et al. Axillary dissection vs no axillary dissection in women with invasive breast cancer and sentinel node metastasis. JAMA. 2011;305(6):569–575.
- Donker M et al. Radiotherapy or surgery of the axilla after a positive sentinel node in breast cancer (EORTC AMAROS): a phase 3 non-inferiority randomised trial. Lancet Oncol. 2014;15(12):1303–1310.
- Galimberti V et al. Axillary dissection versus no axillary dissection in patients with sentinel-node micrometastases (IBCSG 23-01): a phase 3 randomised controlled trial. Lancet Oncol. 2013;14(4):297–305.
- Lyman GH et al. Ann Surg Oncol. 2014;21(5):1222–1230.
- Caudle AS et al. Selective surgical localization of axillary lymph nodes containing metastatic carcinoma using a radioactive seed and gamma probe.
Ann Surg Oncol. 2015;22(13):4260–4266. - Galimberti V, Cole BF, Zurrida S, et al. International Breast Cancer Study Group Trials. NEJM. 2023.
- Weber WP et al. St. Gallen International Consensus Guidelines on the Primary Therapy of Early Breast Cancer 2023. Ann Oncol. 2023;34(6):472–486.