Γυναικομαστία

Γυναικομαστία: Τι είναι, αιτίες, διάγνωση και θεραπεία 

Η γυναικομαστία είναι η καλοήθης υπερπλασία του αδενικού ιστού στον ανδρικό μαστό, που σχετίζεται με ανισορροπία μεταξύ οιστρογόνων και ανδρογόνων, συνήθως με σχετική μείωση της δραστικότητας της τεστοστερόνης. Μπορεί να επηρεάσει τον έναν ή και τους δύο μαστούς, συχνά με ασύμμετρο τρόπο. 

Η γυναικομαστία παρατηρείται φυσιολογικά σε νεογέννητα, εφήβους και ηλικιωμένους άνδρες. Παρόλο που δεν αποτελεί σοβαρή ιατρική κατάσταση, μπορεί να προκαλέσει ψυχολογική δυσφορία, πόνο ή ευαισθησία στην περιοχή του μαστού. 

Ποια είναι τα συμπτώματα της γυναικομαστίας; 

Τα κύρια συμπτώματα περιλαμβάνουν: 

• Διόγκωση κάτω από τη θηλή, συχνά με αίσθηση μαλακής ή σπογγώδους μάζας. 

• Πόνο ή αίσθημα ευαισθησίας, ιδιαίτερα κατά την επαφή με ρούχα. 

• Σε κάποιες περιπτώσεις, έκκριση υγρού από τη θηλή. 

Η εμφάνιση αυτών των συμπτωμάτων προκαλεί συχνά ανησυχία, ωστόσο η γυναικομαστία είναι συνήθως καλοήθης. 

Ποια είναι τα αίτια της γυναικομαστίας; 

Η γυναικομαστία μπορεί να προκληθεί από: 

1. Φυσιολογικές ορμονικές μεταβολές

• Σε πάνω από 50% των νεογνών λόγω μητρικών οιστρογόνων (υποχωρεί σε 2-3 εβδομάδες). 

• Κατά την εφηβεία (διαρκεί 6 μήνες έως 2 χρόνια). 

• Σε άνδρες ηλικίας 50-69 ετών (έως και 65%). 

2. Φάρμακα

Περισσότερα από 300 φάρμακα έχουν συσχετιστεί με γυναικομαστία, όπως: 

• Αντιανδρογόνα για τον προστάτη 

• Αντιρετροϊκά για το AIDS 

• Αντικαταθλιπτικά και αγχολυτικά (όπως διαζεπάμη) 

• Αναβολικά στεροειδή 

• Καρδιολογικά σκευάσματα (όπως διγοξίνη) 

Η γυναικομαστία συνήθως υποχωρεί 4-6 μήνες μετά τη διακοπή της φαρμακευτικής αγωγής. 

3. Ναρκωτικές ουσίες

• Αλκοόλ 

• Κάνναβη 

• Ηρωίνη 

• Μεθαδόνη 

• Αμφεταμίνες 

4. Ιατρικές παθήσεις

• Υπερθυρεοειδισμός 

• Κίρρωση ήπατος 

• Νεφρική/ηπατική ανεπάρκεια 

• Όγκοι που επηρεάζουν την ορμονική ισορροπία (όρχεων, επινεφριδίων, υπόφυσης) 

• Υπογοναδισμός 

5. Ιδιοπαθής γυναικομαστία

Σε περίπου 25% των περιπτώσεων, δεν εντοπίζεται σαφές αίτιο. 

Πώς γίνεται η διάγνωση της γυναικομαστίας; 

Η διάγνωση βασίζεται σε: 

• Ιατρικό ιστορικό και κλινική εξέταση 

• Εξετάσεις αίματος (ορμονολογικός έλεγχος) 

• Απεικονιστικές εξετάσεις όπως υπερηχογράφημα μαστών, μαστογραφία, αξονική κοιλίας ή μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου 

• Υπερηχογράφημα οσχέου, εφόσον κριθεί απαραίτητο 

• Βιοψία μαστού, σε επιλεγμένες περιπτώσεις, για αποκλεισμό κακοήθειας. 

Η διάγνωση βοηθά να καθοριστεί αν η διόγκωση οφείλεται σε γυναικομαστία, λιπώδη ιστό ή σπανιότερες παθήσεις όπως ο καρκίνος μαστού στον άνδρα. Η διάκριση μεταξύ γυναικομαστίας και ψευδογυναικομαστίας (λιπώδης ιστός χωρίς υπερπλασία αδένα) είναι σημαντική για την καθοδήγηση της θεραπείας. 

Πώς αντιμετωπίζεται η γυναικομαστία; 

Στις περισσότερες περιπτώσεις, η γυναικομαστία υποχωρεί αυτόματα μέσα σε 6-24 μήνες χωρίς θεραπεία. 

Ανάλογα με την αιτία και τη σοβαρότητα: 

• Παρακολούθηση κάθε 3-6 μήνες στην εφηβεία 

• Διακοπή ή αλλαγή φαρμάκων που την προκαλούν 

• Αντιμετώπιση υποκείμενων παθήσεων 

Σε περιπτώσεις όπου η γυναικομαστία προκαλεί έντονο πόνο ή ψυχολογική επιβάρυνση, μπορεί να χρειαστεί: 

• Η ορμονοθεραπεία με εκλεκτικούς τροποποιητές υποδοχέων οιστρογόνων (SERMs), όπως η ταμοξιφαίνη, έχει φανεί αποτελεσματική σε επιλεγμένες περιπτώσεις, αν και δεν υπάρχει επίσημη ένδειξη από τους περισσότερους ρυθμιστικούς οργανισμούς. 

• Χειρουργική επέμβαση για αφαίρεση του διογκωμένου ιστού (συνήθως μέσω μικρής τομής ή/και λιποαναρρόφησης). 

Breastaware.gr: Η ενημέρωση που αξίζεις 

Στο Breastaware.gr βρίσκεις αξιόπιστες, επιστημονικά τεκμηριωμένες πληροφορίες για κάθε θέμα που αφορά τον μαστό – ανδρικό ή γυναικείο. Με στόχο τη σωστή ενημέρωση και την έγκαιρη αντιμετώπιση, δημιουργούμε περιεχόμενο που βοηθάει να κατανοήσεις το σώμα σου και να πάρεις τις καλύτερες αποφάσεις για την υγεία σου. 

Βιβλιογραφία

1. Narula HS, Carlson HE. Gynaecomastia—pathophysiology, diagnosis and treatment. Nat Rev Endocrinol. 2014 Nov;10(11):684–98. 

1. Dickson G. Gynecomastia. Am Fam Physician. 2012 Mar 1;85(5):716–22.

1. Johnson RE, Murad MH. Gynecomastia: pathophysiology, evaluation, and management. Mayo Clin Proc. 2009 Nov;84(11):1010–5. 

1. Braunstein GD. Clinical practice. Gynecomastia. N Engl J Med. 2007 Apr 19;356(12):1227–35. 

1. Mieritz MG, Christiansen P, Jensen MB, et al. Gynaecomastia in 786 healthy Danish schoolboys aged 6–19 years. Arch Dis Child. 2015 Jan;100(1):33–7. 
2. Kanakis GA, Nordkap L, Bang AK, et al. EAA clinical practice guidelines—gynecomastia evaluation and management. Andrology. 2019 Jan;7(1):778–93.